စကားပံုမ်ား၊ ဆိုရိုးစကားမ်ား၊ ဥပမာမ်ား

အခု ကၽြန္ေတာ္ေၿပာခ်င္တာက ၿမန္မာ စကားပံုေတြ၊ ဆိုရိုးစကားေတြ၊ ဥပမာ အလကၤာေတြ အေၾကာင္းပါ။ ေထြေထြထူးထူးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္ ေပါက္တက္ကရ ေလွ်ာက္ စဥ္းစားမိတဲ့ ဟာေတြမွာ။ မွားေနရင္ လည္း ေထာက္ၿပေပးၾကပါဗ်ား။

ပထမဆံုး ေတြးမိတဲ့ စကားပံုကေတာ့ 'လသာတံုး ဗိုင္းငင္' တဲ့။ ေၿပာရရင္ အဲဒီ စကားပံုက ေတာ္ေတာ္ ဒိတ္ေအာက္ပါၿပီ။ အခုအခ်ိန္မွာ ဗိုင္းငင္တယ္ ဆိုတာ စက္နဲ႕ လုပ္တာ ပိုမ်ားလာပါၿပီ။ ၿပီးေတာ့ လသာစရာလည္း မလို လွ်ပ္စစ္မီးနဲ႕ လုပ္လို႕ရေနၿပီေလ (အဲ မီးလာရင္ေပါ့ေလ)။ ကဲ အဲဒီေတာ့ 'လသာတံုး ဗိုင္းငင္' ဆိုတာထက္ 'မီးလာတံုး ေရတင္' ဆိုရင္ ေခတ္နဲ႕ ပိုေလွ်ာ္ညီမလား လို႕။

ၿပီးေတာ့ ဥပမာေပးတဲ့ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုရွိေသးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ငယ္ငယ္ကတည္းက ဖတ္ဖူးတာ။ ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါး တစ္ခုခုၿဖစ္ၿပီဆိုလွ်င္ ကမာၻေၿမႀကီးသည္ အိုးထိန္းစက္ကဲ့သို႕ ခ်ာခ်ာ လည္သြားေလသည္ တဲ့။ ကၽြန္ေတာ္ငယ္ငယ္က အဲဒီလို ဖတ္လိုက္ရေတာ့ လည္သြားတယ္ဆိုတာေတာ့ သိတယ္။ ကြက္ကြက္ကြင္းကြင္း မၿမင္ဘူးဗ်။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ အိုးထိန္းစက္ဆိုတာ ၿမင္မွ မၿမင္ဘူးတာကိုး။ အိုးထိန္းစက္ဆိုတာ ဘယ္ေတာ့ မွ ၿမင္ဘူးသလဲဆိုေတာ့ Ghost ဇာတ္လမ္း ၾကည့္ၿပီး မင္းသမီး အိုးလုပ္ေနတာ ေတြ႕မွ ၿမင္ဖူးတာဗ်ာ။ (ဗဟုသုတ နည္းတဲ့ ေကာင္လို႕ ဆိုခ်င္လည္း ဆိုေတာ့ မိတ္ေဆြ)။

တကယ္ေတာ့ အဲလို ဥပမာ အေၾကာင္းအရာေတြဆိုတာ လူေတြ ပိုနားလည္ေအာင္ ေပးၾကတာဗ်။ အဲ မၿမင္ဘူးတာကို ဥပမာေပးေတာ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ သိပ္မေပါက္ ေၿမာက္ဘူးေပါ့ဗ်ာ။ ခုေခတ္ဆိုရင္ ကမာၻႀကီးသည္ အ၀တ္ေလွ်ာ္စက္ကဲ့သို႕ ခ်ာခ်ာလည္သြား သည္ဆိုရင္ ပိုနားလည္ႏိုင္မလားလို႕။ အင္းဒါဆိုရင္လည္းအ၀တ္ေလွ်ာ္စက္ မသံုးတဲ့ သူေတြက ေစာဒက တက္ဦးမွာပဲ။ တစ္ၿခားတစ္ခု ရွာမွ။

ေနာက္တစ္ခုက ငါးရံ႕ ႏွစ္ေကာင္ ဖမ္းတာကို ဆိုတာ ရွိေသးတယ္။ ဆိုလိုခ်င္တာကေတာ့ ေလာဘႀကီး ၿပီး ငါးရံ႕ ႏွစ္ေကာင္ကို ၿပိဳင္တူ ဆုပ္ကိုင္ေတာ့ ႏွစ္ေကာင္လံုး လြတ္ထြတ္သြားႏိုင္တယ္ ဆိုတဲ့ သေဘာလို႕ ထင္ပါ့။ အဲဒီ ဥပမာ ကေတာ့ ရွင္းေတာ့ ရွင္းပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုေခတ္လူ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ငါးမဖမ္းဖူးေလာက္ ဘူးဗ်။ အဲဒီေတာ့ မွန္းၾကည့္လို႕ပဲရမယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ မိတ္ေဆြ ကြန္ၿပဴတာ သမားတစ္ေယာက္ ကေတာ့ ဒီလိုေၿပာတယ္။ ဒါလိုဆို 'Browser ႏွစ္ခုသံုး' လို႕ ေၿပာင္းလိုက္ကြာတဲ့။ သူေၿပာတာလည္း ဟုတ္တုတ္တုတ္။ Browser ႏွစ္ခုသံုးရင္ လည္း ဟုိလိုလို ဒီလိုလို ၿဖစ္တတ္သတဲ့။ ဥပမာ favourite link ကဟိုထဲမွာ လိုလို bookmark ပဲလုပ္မိသလိုလို။ ၿပီးေတာ့ setting ကလည္း ဟိုလိုလို ဒီလိုလိုနဲ႕ ဟိုမေရာက္ ဒီမေရာက္ ၿဖစ္တတ္သတဲ့။ ေသခ်ာ စဥ္းစားၾကည့္ေတာ့ ဒါလည္း မၿဖစ္ေသးပါဘူးဗ်ာ။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ႏိုင္ငံ မွာ အင္တာနက္ သံုးႏိုင္တဲ့ အေရ အတြက္က ေတာ္ေတာ္ နည္းေသးေတာ့ လူတိုင္း နားမလည္ႏိုင္ၿပန္ဘူး။

ေနာက္တစ္ခုရွိေသးတယ္။ 'ေရငတ္တံုး ေရတြင္းထဲက်' တဲ့။ ေတာ္ေတာ္ ရက္စက္တဲ့ စကားပံုပဲဗ်။ ေရငတ္ေနတဲ့ သူေရတြင္းထဲက်သြားရင္ ဘာၿဖစ္သြားမလဲ စဥ္းစားၾကည့္ေလ။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ဆီက ေရတြင္းေတြက ေယဘူယ်အားၿဖင့္ ၀ါးတရိုက္ေက်ာ္ အသာေလး နက္တယ္ဗ်ာ။ အဲဒီ တြင္းထဲကို ၿပဳတ္က်လို႕က ေတာ့ ေခါင္းကို အထဲက နံရံနဲ႕ ရိုက္ ေမ့လဲ ေရနစ္ေသ။ အားပါး။ မလြယ္ဘူး။ သူက ဘယ္လိုေရတြင္းမ်ိဳး ကို ဆိုလိုခ်င္တာလဲ ေတာ့ မသိဘူး။ မသကာ ေရငတ္သူ ေရကန္ထဲက်ဆို ေတာ္ေသး။ ထားပါေတာ့။ ကၽြန္ေတာ့္ကို ကတ္သီးကတ္သတ္ ေၿပာတဲ့ ေကာင္လို႕ ထင္ေနဦးမယ္။

ေနာက္ထပ္ ေၿပာခ်င္တာက 'ဆြမ္းခံရင္း ငွက္သင့္သည္' ဆိုတဲ့ဟာ။ ဖတ္ဖူးသေလာက္ ေတာ့ ဆြမ္းခံ ထြက္ရင္း ငွက္ဖ်ားေပါတဲ့ အရပ္ေရာက္ ေတာ့ ငွက္ဖ်ားမိသြားတယ္လို႕ ဆိုတာပါတဲ့။ ေကာင္းတာ လုပ္ေပမယ့္ မေကာင္း တာၿဖစ္တဲ့ သေဘာ။ ရည္ရြယ္တာက တစ္မ်ိဳး ၿဖစ္သြားတာက တစ္မ်ိဳး လို႕ ဆိုလိုတာ။ စကားပံု ဆိုလိုရင္းကေတာ့ ေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သိပ္ဘ၀င္မက်ဘူးဗ်။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ မိတ္ေဆြ စဥ္းစား ၾကည့္ေလ။ ဆြမ္းခံထြက္ရင္းနဲ႕ ငွက္ဖ်ားမိရေအာင္ ဆြမ္းခံတယ္ဆိုတာ ကိုယ့္ေဒသ အနီး၀န္းက်င္ပဲ သြားတာ။ ရြာနီးခ်ဳပ္စပ္ကိုပဲသြားတာ။ ဘယ္ငွက္ဖ်ားေဒသထိေတာင္ သြားဆြမ္းခံပါ့မလား။ ၿပီး ေတာ့ ဆြမ္းခံ ထြက္တယ္ဆိုကတည္းက လမ္းေလွ်ာက္ေနတာ။ ေၿပာရရင္ လႈပ္ေနတာေလ။ ၿခင္ကိုက္ဖို႕ အခြင့္ အလမ္းနည္း မယ္။ ၿပီး ေတာ့ မနက္ပိုင္း ေနထြက္ခ်ိန္ဗ်ာ။ ဘယ္လိုလုပ္ ၿခင္က ကိုက္မလဲ။ မဟုတ္လား။ တကယ္တမ္း ၿဖစ္သင့္တာက 'သာသနာၿပဳရင္း ငွက္သင့္' ဆို ေတာ္ေသး။ ဘာလို႕လဲ ဆိုေတာ့ သာသနာၿပဳသြားတဲ့ သူေတြက ဟိုးေ၀းလံတဲ့ ေဒသေတြကို ရက္ရွည္လမ်ား သြားေနရတာေလ။

ေယာင္ေနာက္ ဆံထံုးပါ ဆိုတာၾကေတာ့ေရာ။ အခုေခတ္မွာ ဘယ္ေယာက္က်ားေလးမွ ေယာင္ထံုး မထံုးေတာ့ သလို မိန္းခေလးေတြ လည္း ဆံထံုးနဲ႕ ကရွားသြားၿပီဗ်။ အဲဒီေတာ့ စကားပံုမို႕လို႕သာ သံုးေနရတယ္ ကြက္ကြက္ ကြင္းကြင္း ၿမင္ဖို႕ ခဲယဥ္းသလိုပဲ။ ဘယ္လို ေၿပာင္းရမလဲေတာ့ စဥ္းစားလို႕မရဘူး။

'စားရကံႀကံဳလို႕ မုတ္ဆိတ္ ပ်ားစြဲ' ဆိုတဲ့ စကားပံုကို ေရာ မိတ္ေဆြ သတိထားမိပါသလား။ သူဆိုလိုခ်င္တာက ကံမ်ားေကာင္းခ်င္ေတာ့ ပ်ားသြားဖြတ္စရာ မလိုပဲနဲ႕ ပ်ားရည္ေသာက္ရေအာင္ မုတ္ဆိတ္ေမႊးမွာ ေတာင္ ပ်ားအံုလာဖြဲ႕တယ္ေပါ့။ သေဘာက အခြင့္အလမ္းေကာင္းတစ္ခု လြယ္လြယ္ကူကူနဲ႕ ႀကံဳႀကိဳက္လာ တယ္လို႕ ဆိုလိုခ်င္တာလို႕ထင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ့္ အၿမင္ကေတာ့ အဲဒီ စကားပံုနဲ႕ ဥပမာ ေပးလိုက္ ရင္ အခြင့္ အလမ္းေကာင္းဆိုတာထက္ ေၾကာက္စိတ္က ပိုေစသလိုပဲ။ ဘယ္ႏွယ့္ဗ်ာ မုတ္ဆိတ္ေမႊးမွာ ပ်ားအံုလာစြဲ တယ္တဲ့ ဘယ္ေလာက္ ေၾကာက္စရာ ေကာင္းလိုက္မလဲ။ ေနရထိုင္ရတာ လည္း ဘယ္လိုမွ အဆင္ေၿပမွာ မဟုတ္ဘူး။ ဘယ္သူမွ လည္းကိုယ့္နားကပ္မွာ မဟုတ္ဘူး။ ေသခ်ာစဥ္းစားေလ အဆင္မေၿပေလပဲ။ သူနဲ႕ ခပ္ဆင္ဆင္ ၿဖစ္တဲ့ 'ၾကက္ကန္း ဆန္အိုးတိုး' ကမွ ေတာ္ေသးတယ္။ 'စိုင္ေကာ္လို႕ ၿခံဳေပၚေရာက္' ဆိုတာက လည္း ေတာ္ေတာ္ဆိုးတယ္။ မိတ္ေဆြ စဥ္းစားၾကည့္ပါ။ စိုင္ဆိုတဲ့ အေကာင္က ခ်ိဳနဲ႕ ေကာ္မွာ။ ေၿမာက္သြား ေအာင္ ခ်ိဳနဲ႕ အေကာ္ခံ ရရင္ ဘယ္သက္သာလိမ့္မလဲ။ ၿပီးေတာ့ ေရာက္မယ့္ ေနရာကလည္း ၿခံဳေပၚတဲ့။ ဆူးၿခံဳ ဆို ဘယ္လိုလုပ္မလဲ။ မသကာ စိုင္ေကာ္လို႕ နတ္ၿပည္ေရာက္ ဆို ေတာ္ဦးမယ္။

ကၽြန္ေတာ္ အထက္မွာ ဆိုခဲ့သလိုပါပဲ။ စကားပံု၊ ဆိုရိုးစကား၊ ဥပမာ အလကၤာေတြကို စာေရးတဲ့ အခါမွာ ၿဖစ္ေစ စကားေၿပာတဲ့ အခါမွာ ၿဖစ္ေစ သံုးၾကတာက ကိုယ္ေၿပာခ်င္တဲ့ အေၾကာင္းအရာကို ပိုၿပီး ကြက္ကြက္ကြင္းကြင္း ေလးေလးနက္နက္ရွင္းရွင္းလင္းလင္း နားလည္ႏိုင္ေအာင္လို႕ပါ။ တစ္ခ်ိဳ႕ဟာေတြဆိုရင္ သံုးသာ သံုးေနတာ အဲဒီ အေၾကာင္းအရာက ဘယ္က ဆင္းသက္လာတယ္ မူရင္းက ဘာကို ဆိုလိုတယ္ ဆိုတာေတာင္ မသိဘူး။ တစ္ခ်ိဳ႕က်ေတာ့ လည္း အဲဒီ စကားပံု ဆင္းသက္လာ တဲ့ မူရင္း အေၾကာင္းအရာကို သိမွ အဆင္ေၿပလိမ့္မယ္။ ဥပမာ 'က်ည္ေပြ႕ အတက္ေပါက္ၿပီ' ဆိုတဲ့ စကားပံုဆိုၾကပါစို႕။ မူရင္း အေၾကာင္းအရာကို မသိပဲ နားလည္ဖို႕ မလြယ္ဘူးေနာ္။ ၿပဒါးတစ္လမ္း သံတစ္လမ္းဆို တဲ့စကားပံုကိုလည္း လူဆယ္ေယာက္ မွာ ငါးေယာက္ ေသခ်ာမသိပါဘူး။ သူက အဂရိတ္ပညာမွာ သံုးတာလို႕ ဆိုတယ္။ ၿပဒါးနဲ႕ ဖိုထိုးတဲ့ လမ္းနဲ႕ သံနဲ႕ ဖိုထိုးတဲ့ လမ္း အဲလို ခြဲထားတယ္လို႕ ေၿပာတာပဲ။ ကဲဒါလည္း ကၽြန္ေတာ္ ေတာ္ေတာ္ အသက္ႀကီးမွ သိတာ။ ငယ္ငယ္ကတည္း အဲဒီ စကားလံုးကို ဖတ္ဖူးေနတာပဲ။ ဘာကို ဆိုလိုတာပဲ ဆိုတာကို ေတာ့ နားလည္တယ္ဗ်။

ကဲ မိတ္ေဆြ အေနနဲ႕ လည္း စကားေၿပာရာမွာ ၿဖစ္ေစ စာေရးရာမွာ ၿဖစ္ေစ ပိုအဆင္ေၿပေစဖို႕ တကယ္ ေကာင္းတဲ့ စကားပံုေလးေတြ သံုးႏိုင္ေအာင္ တင္ၿပလိုက္ပါတယ္ဗ်ာ။ ေနာက္ထပ္စဥ္းစား မိတာေတြ ထပ္ေရးပါဦးမယ္။ စာရွည္ေနမွာ စိုးလို႕ပါ။

ေမ ၂၀၁၀။
မိုးတိမ္ညိဳ