ပါရာဒိုင္း အေရြ႕

Paradigm Shift ဆိုတဲ့ အသံုးအႏုန္းကို ကၽြန္ေတာ္တို႕ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ၾကားဖူးၾကမွာပါ။ စၿပီးေၿပာခဲ့တဲ့ သူကေတာ့ Thomas Kuhn ပါ။ သူရဲ႕ နာမည္ႀကီးစာအုပ္ၿဖစ္တဲ့ The Structure of Scientific Revolutions ထဲမွာ အဲဒီအေၾကာင္းကို ေဆြးေႏြးထားပါတယ္။ အဲဒီ Paradigm Shift ဆိုတာကို ၿမန္မာလို အတိအက်ဘယ္လိုၿပန္ထားလဲေတာ့ ကၽြန္ေတာ္မသိပါဘူး။

အဲဒီေတာ့ Paradigm Shift ဆိုတာဘာလဲ လို႕ေတြးၾကည့္လိုက္ပါ။ စံႏုန္းေတြ ေၿပာင္းလဲသြားတဲ့ သေဘာကို Paradigm Shift လို႕ေခၚႏိုင္ပါ လိမ့္မယ္။

သူကေတာ့ ဆြစ္ဇာလန္ ႏိုင္ငံရဲ႕ နာရီလုပ္ငန္းနဲ႕ ယွဥ္ၿပီးေတာ့ ရွင္းၿပထားပါတယ္။ ဆြစ္ဇာလန္က လုပ္တဲ့ နာရီက ကမာၻေပၚမွာ နာမည္ အႀကီးဆံုးပါ။ အရင္တံုးကဆို ဘယ္သူမွ မယွဥ္ႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ အဲဒီကထုတ္တဲ့နာရီေတြက Mechanical နာရီေတြပါ။ အလြန္ေသးငယ္တဲ့ ေခြးသြားစိတ္ေလးေပါင္းမ်ားစြာနဲ႕ အရမ္းကိုတိက်ၿပီး အရမ္းကို ခိုင္ခန္႕တဲ့ နာရီေတြထုတ္လုပ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႕ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ နည္းပညာဆိုတာေပၚလာေတာ့ ဆြစ္နာရီလုပ္ငန္းကို တစ္မ်ိဳးေၿပာင္းလဲသြားေစခဲ့ပါတယ္။ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ ဂဏန္းေတြနဲ႕ နာရီထုတ္လုပ္ ႏိုင္တယ္ ဆိုတာကို ၿမင္တဲ့သူေတြက ဆြစ္နာရီလုပ္ငန္းေတြကို ဒစ္ဂ်စ္တယ္ နာရီေတြ ထုတ္လုပ္ဖို႕ တင္ၿပခဲ့ၾကပါတယ္တဲ့။ ဒါေပမယ့္ အမ်ားစုေသာ လုပ္ငန္းရွင္ေတြက လံုး၀လက္မခံခဲ့ပါဘူး။ နာရီဆိုတာ ဒါမ်ိဳးလံုး၀မေကာင္းႏိုင္ဘူး။ ဘယ္လိုမွ မေအာင္ႏိုင္ဘူးလို႕ သံုးသပ္ၾကပါတယ္တဲ့။ ဒီလိုနဲ႕ ေနာက္ဆံုးေတာ့ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ နာရီလုပ္ငန္းကို ဂ်ပန္က သိမ္းပိုက္သြားခံၿပီး ဆြစ္နာရီလုပ္ငန္းေတြ လည္း အႀကီးအက်ယ္က်ဆံုးခဲ့ပါတယ္တဲ့။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ ထိပ္တန္းနာရီလုပ္ငန္းေစ်းကြက္ဟာ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ နာရီလုပ္ငန္းကို ေရြ႕သြားပါသတဲ့။ အဲဒါကို Thomas Kuhn ကေတာ့ Paradigm Shift ေနာက္ကို မလိုက္ႏိုင္လို႕ ဆြစ္နာရီလုပ္ငန္းေတြ ဆံုးရွံဳးခဲ့ရတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။

အိႏိၵယက အိုးလုပ္ငန္းေတြလည္း အဲလိုပါပဲတဲ့။ အရင္က အိႏိၵယႏိုင္ငံက အိုးလုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္တဲ့ သူေတြက လူတန္းစားတစ္ရပ္အေနနဲကကို ရွိတယ္လို႕ ဆိုၾကပါတယ္။ သားစဥ္ေၿမးဆက္ အိုးအမ်ိဳးမ်ိဳးလုပ္တဲ့ လုပ္ငန္း ေတြနဲ႕ အသက္ေမြးခဲ့ၾကသတဲ့။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ပလတ္စတစ္ လုပ္တဲ့ နည္းပညာတိုးတက္လာၿပီး ပလတ္စတစ္ေရပံုးေတြ၊ ေရခြက္ေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးေပၚလာေတာ့ အဲဒီအိုးသည္ေတြ ဒုကၡအႀကီးအက်ယ္ေရာက္ ၾကပါသတဲ့။ လူေတြက ပိုၿပီးေပါ့ပါးေကာင္းမြန္တဲ့ ပလတ္စတ္ေတြကိုပဲ သံုးလာၾကေတာ့ အိုးသည္ေတြ အလုပ္ အကိုင္မရွိေတာ့ပဲ ၿမိဳ႕ႀကီးေတြကို တက္သြားၿပီး ႀကံဳရာက်ပန္း လုပ္ကိုင္ၾကရပါေတာ့ တယ္တဲ့။

ကၽြန္ေတာ္တို႕လည္း ေနရာတိုင္းမွာ အဲဒီ ပါရာဒိုင္းအေရြ႕ကိုႀကံဳရပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ဟာေတြက ကိုယ္သတိမထားမိလိုက္လို႕ပါ။ တစ္ခ်ိဳ႕ကိစၥေတြက ေသးေသးေလးေတြပါ။ တစ္ခ်ိဳ႕ဟာေတြက်ေတာ့ ႀကီးႀကီး က်ယ္က်ယ္ေတြ။ ႏိုင္ငံနဲ႕ လူမ်ိဳးေလာက္ကို အထိထိခိုက္ႏိုင္တာေတြရွိပါတယ္။

ၿမန္မာႏိုင္ငံေရးမွာလည္း ပါရာဒိုင္းေတြ အမ်ားႀကီးေရႊ႕ခဲ့ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္လည္း အားလံုးကိုေတာ့ မသိပါဘူး။ ကိုလိုနီေခတ္ကဆိုရင္ ႏိုင္ငံလြပ္လပ္ေရးဆိုတဲ့ ၀ါဒကို ေရွ႕တန္းတင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာေတာ့ မ်ိဳးခ်စ္ စိတ္ရွိသူေတြ၊ အဂၤလိပ္ကၽြန္ပညာေရးကို ဆန္႕က်င္တဲ့သူေတြ စတဲ့ သူေတြက ႏိုင္ငံေရးရဲ႕ ထိပ္ဆံုးေနရာကို အမ်ားဆံုးရခဲ့ၾကပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းလြပ္လပ္ေရးရၿပီးတဲ့ အခ်ိန္မွာေတာ့ ပါရာဒိုင္းက ေၿပာင္းသြားတယ္ဗ်။ ႏိုင္ငံ ကိုတည္ေဆာင္ဖို႕၊ တိုးတက္ဖို႕ဆိုရင္ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္တစ္ခုတည္းနဲ႕ မရေတာ့ဘူး။ ကၽြန္ပညာေရးပဲေၿပာေၿပာ၊ ဗ်ဴရို ကရက္ပဲေၿပာေၿပာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ပညာေရးမွာ တကယ့္အေတြ႕အႀကံဳရွိတဲ့ ပညာတတ္ေတြ ကိုေနရာေပးဖို႕ လိုလာၿပီဗ်။ ဒါကို လက္မခံႏိုင္တဲ့သူေတြ သေဘာမေပါက္တဲ့ သူေတြလည္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရွိခဲ့ပါတယ္။ အေၿခအေနတစ္ခ်ိဳ႕ကလည္း အဲလိုၿဖစ္ေအာင္ ဖန္တီးေပးခဲ့တာမ်ိဳးေတြလည္း ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဥပမာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး မွာကၽြမ္းက်င္တဲ့ ဗ်ဴရိုကရက္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက အိႏိၵလူမ်ိဳးေတြ ၿဖစ္ေနတာမ်ိဳးတို႕၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ပညာကၽြမ္းက်င္ တဲ့ ဗမာ တစ္ခ်ိဳ႕လည္း အဂၤလိပ္ကို မွ အရမ္းအထင္ႀကီးတာမ်ိဳးတို႕ စတာေတြေပါ့။ က်န္တဲ့ အေၾကာင္းေတြလည္း အမ်ားႀကီး ရွိမွာပါ။

ၿပီးေတာ့ ကြန္ၿမဴနစ္၀ါဒကလည္း အဲဒီအခ်ိန္ကေတာ့ ၿမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးမွာ ထိပ္ဆံုးကေရာက္ေနတဲ့ ၀ါဒတစ္ခုပဲေလ။ အခုအခ်ိန္မွာ ကြန္ၿမဴနစ္၀ါဒ ကိုကိုင္ဆြဲဖို႕ သိပ္အဆင္မေၿပႏိုင္ေတာ့ဘူး။ အဲဒါေတြေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႕က ကာလ၊ ေဒသနဲ႕ လိုက္ၿပီး ေၿပာင္းလဲသင့္ရင္ ေၿပာင္းလဲႏိုင္ရမယ္ဗ်။ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ား အရာေတြက အေသဆုပ္ကိုင္ထားလို႕ သိပ္မလြယ္ဘူး။

ဒီႏွစ္ပိုင္း (၂၀၁၁) ထဲမွာလည္း ၿမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးမွာ အေၿပာင္း အလဲေတြေတာ္ေတာ္ မ်ားလာတာကို ေတြ႕ရတယ္။ အရင္က မေတြ႕ဖူး မႀကံဳဖူးတဲ့ အေၿခအေနေတြလည္း ေတြ႕ရတယ္ဗ်။ အဲဒီကိစၥေတြနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ သံုးသက္တဲ့ သူေတြကလည္း သံုးသပ္ခ်က္ ေတြအမ်ိဳးမ်ိဳးေပးၾကပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့ အၿမင္ကေတာ့ ပါရာဒိုင္း တစ္ခုေရႊ႕ေနၿပီ ဒါမွမဟုတ္ ေရႊ႕ဖုိ႕ တာစူေနၿပီလို ၿမင္ပါတယ္။ ဘယ္လိုအေၿခအေနမ်ိဳး ဘယ္လိုပါရာဒိုင္းမ်ိဳးကို ေၿပာင္းေနတယ္ဆိုတာ အတိအက်သံုးသပ္ဖို႕ေတာ့ နည္းနည္းေစာေနပါေသးတယ္။ အဲလိုအခ်ိန္မွာ အရင္က အမွန္ဆိုတဲ့ အေၿခအေနတစ္ခုတည္း ကိုဆုပ္ကိုင္ ထားရင္ေတာ့ ထူးအိမ္သင္ သီခ်င္းလို "နည္းနည္းေလးေတာ့ လြဲေနတယ္" ဆိုတာမ်ိဳး ၿဖစ္ေနဦးမယ္ထင္ပါတယ္။

ကၽြန္ေတာ္ေဆြးေႏြးခ်င္တာကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕ အားလံုး ေရႊ႕သြားမယ့္ ပါရာဒိုင္းကို မ်က္ေၿခမၿပတ္ဖို႕ပါပဲ။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ တစ္ေတြ အရင္က ဆုပ္ကိုင္ထားတဲ့ အမွန္တရားေတြအားလံုးက အခုအခ်ိန္မွာ ေဘးေရာက္ သြား ႏိုင္ပါတယ္။ (မွားသြားတယ္လို႕ မဆိုလိုပါဘူး)။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ တစ္ခ်ိဳ႕ကိစၥေတြမွာ မွန္တယ္ မွားတယ္ ဆိုတာေတာ္ေတာ္ ေၿပာရခက္လို႕ပါပဲ။ ၿပီးေတာ့ အၿမဲတမ္းေၿပာင္းလဲ ေနတဲ့ ကမာၻႀကီးမွာ စံႏုန္းေတြ ေၿပာင္းလဲ သြားတာ အခုေနာက္ပိုင္း မွာတစ္အား ၿမန္လြန္းလို႕ပါပဲ။

ဥပမာအေနနဲ႕ ဆိုၾကပါစို႕။ "အၿပင္ထြက္လွ်င္ အေႏြးထည္၀တ္သြားရမည္" ဆိုတဲ့ ၀ါက်ကို မိတ္ေဆြကို မွန္၊ မွားၿဖည့္ခုိုင္း တယ္ဆိုရင္ ဘယ္လိုၿဖည့္မလဲ။ မွန္သည္ဟုဆိုလွ်င္ ကၽြန္ေတာ္ေစာဒက တက္ပါမည္။ အညာေဒသ ရဲ႕ေႏြရာသီမွာဆိုလွ်င္ မွန္ႏိုင္ပါသလား။ မွားသည္ဟု ဆိုလွ်င္လည္း ပူတာအိုေဆာင္းရာသီမွာ ဆိုလွ်င္ မွားပါ သေလာ။ အမွန္မွာ ၀ါက်ကိုယ္တိုင္က မၿပည့္စံုဟု ဆိုရပါမည္။ အဲဒီေတာ့ ထို၀ါက်သည္ ေဆာင္းတြင္း တြင္ ေၿပာလွ်င္မွန္ၿပီး ေႏြရာသည္တြင္ ေၿပာပါက မွားသည္ဟု သံုးသပ္ရမည္ေလာ။ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ကိစၥေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ကိုမွန္၏ မွား၏ ဆိုတဲ့ အေၿခေပၚမွာပဲ မူတည္ၿပီး ဆံုးၿဖတ္ခ်င္ ၾကတယ္။ အဲဒီေတာ့ ပိုၿပီးရွဳပ္ေထြးကုန္တာေပါ့။

ေနာက္ထပ္ဥပမာ တစ္ခုေၿပာခ်င္တာက တကယ္လို႕ စာရွဳ႕သူ မိတ္ေဆြ ဒါမွမဟုတ္ မိတ္ေဆြရဲ႕ ေဆြမ်ိဳး၊ သူငယ္ခ်င္း တစ္ေယာက္ေယာက္က ေသေလာက္တဲ့ ေရာဂါတစ္ခုခံ စားေနရပါၿပီဆိုပါဆို႕။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ မိတ္ေဆြရဲ႕ အနားမွာလည္း နာမည္ပ်က္ရွိတဲ့၊ အက်င့္သိကၡာ မေကာင္းတဲ့ ဆရာ၀န္တစ္ေယာက္ပဲ ရွိတယ္ဆို ပါဆို႕။ မိတ္ေဆြအေနနဲ႕ အဲဒီဆရာ၀န္ အက်င့္ မေကာင္းဘူးဘူးဆိုၿပီး အဲဒီဆရာ၀န္နဲ႕ မကုပဲ အေသခံမလား ဒါမွ မဟုတ္ ကုမလား။ အဲဒီ ေမးခြန္းက ေတာ္ေတာ္ကို အၿငင္းပြားစရာေကာင္းတဲ့ ေမးခြန္းေနမွာပါ။ မိတ္ေဆြ ဘယ္ရွဳ႕ ေဒါင့္က ထိုင္စဥ္းစားမယ္ ဆိုတဲ့ အေပၚကို ပိုမူတည္ပါလိမ့္မယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕အေၿခအေနေတြက ပံုၿပင္ေတြ ရုပ္ရွင္ေတြထဲကလို သိၾကားမင္း ဆင္းၿပီး အရွဳပ္ေတြ အားလံုး ရွင္းေပးသလိုမ်ိဳး ရွင္းလင္း ေၿပလည္ သြားတာ မ်ိဳး ၿဖစ္ႏိုင္ပါ့မလား။ အဲလိုရွင္းသြားႏိုင္ရင္ေတာ့ တကယ္ေတာ့ အေကာင္းဆံုးပဲေပါ့ဗ်ာ။ ဒါေပမယ့္ လက္ေတြ႕ ဘ၀နဲ႕ ကင္းကြာသြားတာမ်ိဳး ေတာ့ မၿဖစ္ေစခ်င္ပါဘူး။ လက္ေတြ႕ဘ၀မွာ တကယ္ၿဖစ္ႏိုင္လား ၿဖစ္ႏိုင္ေခ်မ်ားရဲ႕ လားဆို တာလည္း ထည့္တြက္ဖို႕ လိုပါလိမ့္မယ္။ အကယ္၍ အဲဒီေရာဂါ ၿဖစ္ေနတဲ့ သူက မိတ္ေဆြနဲ႕ သိလည္း မသိ ေဆြမ်ိဳး သူငယ္ခ်င္းလည္း မဟုတ္ဆိုရင္ေတာ့ မိတ္ေဆြအေနနဲ႕ ဒီလို ဆရာ၀န္မ်ိဳးနဲ႕ေတာ့ မကုသင့္ဘူး လို႕ ဆိုေကာင္းဆိုပါလိမ့္မယ္။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက တရားမွ်တမႈ႕ဆိုတာကို ခ်စ္ၿမတ္ႏိုးၾကတယ္ ဒါမွမဟုတ္ ခ်စ္ၿမတ္ႏိုးၾကပါတယ္လို႕ ဆိုၾကပါတယ္။ အဲလိုတရားမွ်တာမႈ႕ကို ခ်ဥ္းကပ္တဲ့ေနရာမွာ တစ္ၿခားအရာေတြ ဆံုးရွံဳးရတာလည္ ႀကံဳဖူးၾကပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီေတာ့ အေၿဖတစ္ခုကေတာ့ မိတ္ေဆြဘာကိုလိုခ်င္သလဲ၊ လူအမ်ားကေရာ ဘာကိုလိုခ်င္သလဲဆိုတဲ့ အထိုင္ေပၚက စဥ္းစားရင္ေတာ့ အေကာင္း ဆံုးအေၿဖတစ္ခု ၿဖစ္ပါလိမ့္မယ္။

ကၽြန္ေတာ္ ေတြ႕ဖူးတဲ့ တစ္ခ်ိဳ႕အေဒၚႀကီးေတြဆိုေၿပာတတ္ၾကတယ္။ "ဒို႕ တစ္သက္လံုးဒီလိုေနလာတာ အခုမွေတာ့ မေၿပာင္းႏိုင္ပါဘူး" တဲ့။ ကိစၥေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို သူတို႕ အဲလိုၿမင္ၾကတယ္ဗ်။ အဲဒီေတာ့ ဘယ္လို ၿဖစ္သလဲဆိုေတာ့ ေနရာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ေၿပာင္းလဲေနတဲ့ ကမာၻႀကီးနဲ႕ ၿပတ္က်န္ခဲ့တာေပါ့ဗ်ာ။ ႏိုင္ငံ ေရးသမားေတြအဲလိုၿမင္လာရင္ေတာ့ ပိုဆိုးပါတယ္။ ဘာလို႕လဲ ဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံေရး သမားဆိုတာ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံက လူေပါင္းမ်ားစြာရဲ႕ အနာဂတ္ေတြကို အဆံုးအၿဖတ္ေပး ေနတဲ့ သူေတြ ၿဖစ္လို႕ပါပဲ။ တစ္ခ်ိဳ႕ကလည္း သိသိနဲ႕ ပဲ ပုဂိၢဳလ္ေရး ခံစားခ်က္ေတြကို မစြန္႕ပစ္ႏိုင္ၾကဘူးဗ်။ လူတစ္ေယာက္ ခ်င္းစီအေနနဲ႕ကေတာ့ အမွန္ေတြပဲ ၿဖစ္မွာပါ။ ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံနဲ႕ လူမ်ိဳးအတြက္ဆိုရင္ေတာ့ အဲလိုအေတြး အေခၚေတြက အႏၱာရာယ္ရွိႏိုင္ပါတယ္။

အဲဒီေတာ့ Paradigm Shift ေနာက္ကို မလိုက္ႏိုင္တဲ့သူေတြမ်ားေနေသးတယ္ ဆိုရင္ေတာ့ အဲဒီ ႏိုင္ငံ အဲဒီေဒသ က အရင္လိုပဲ ဒုကၡေတြ မ်ားေနဦးမွာပဲလို႕ သံုးသပ္မိပါတယ္။ အဲဒီပါရာဒိုင္းေတြ တကယ္ပဲ ေရြ႕သြား ၿပီးလား ေရြ႕ႏိုင္ၿပီလား ဆိုတာ သံုးသပ္တဲ့ ေနရာမွာေတာ့ Risk ေတာ္ေတာ္မ်ားႏိုင္ပါေသးတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ မွာ မွန္တယ္မွားတယ္ဆိုတာလည္း ရလဒ္အေပၚမွာ မူူတည္တဲ့ အေၿခအေနမ်ိဳးလည္း ရွိတတ္ပါေသးတယ္ ဆိုတာ နားလည္ႏိုင္ရင္ေတာ့ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။

18 Sep 2011

မိုးတိမ္ညိဳ